Double War - Notes
DOUBLE WAR – SELINA HOSSAIN
Selina Hossain:
Selina Hossain is a Bangladeshi
novelist and short story writer whose works focus on the partition issues of
Pakistan and Bangladesh and the plight of Bangladeshi women. She is presently
the chairperson of Bangladesh Shishu Academy. She has won many national awards
like Bangla Academy Literary Award and Independence Day award.
Her
major works:
Hangor
Nodi Grenede
Poka
Makorer Ghor Boshoti
Most of her works are
translated into other languages as well.
Bangladesh Liberation
War:
The story “Double War” is set in the context of the
Bangladesh Liberation War that happened in 1971. The war, otherwise known as
the Bangladesh War of Independence was a revolution sparked by the rise of Bengali
Nationalist Movement. In addition to
certain vested political interests, the war intended to separate the Bengali
speaking East Pakistan from the Urdu speaking West Pakistan. The Pakistan Army
named as Rajakers, Khansena, Al- Badrs and Al-Shams engaged in numerous mass
massacres and genocidal rapes during the course of the war. In resistance to
these, a Bangladeshi resistance army was formed named as the Mukti Bahini, and
the members of Muktibahini were called Muktijoddhas or freedom fighters. The
war which lasted for almost 9 months came to an end on 26th March
1971, when Sheikh Mujibir Rahman declared East Pakistan’s independence as the
State of Bangladesh.
The figure of Muktijoddha that emerged during and after
the war implies a spirit of masculine, heroic and patriotic bravery in
Bangladesh.
The figure of Birangona or the war heroine was created to
eulogize the thousand of women who were sexually victimized in the war for the
secession of Bangladesh.
Later documentaries like “Thahader Juddho” or “Their War”
documents the lives of women who served during the war, either directly on the
war front or at the backstage. The documentary reveals the extent of
victimization and marginalization women underwent during the war.
1971
ൽ
നടന്ന ബംഗ്ലാദേശ് വിമോചന യുദ്ധത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് “ഇരട്ടയുദ്ധം” എന്ന കഥ
സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. ബംഗ്ലാദേശ് സ്വാതന്ത്ര്യയുദ്ധം എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ
യുദ്ധം ബംഗാളി ദേശീയ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ഉയർച്ചയ്ക്ക് കാരണമായ ഒരു വിപ്ലവമായിരുന്നു. ചില നിക്ഷിപ്ത രാഷ്ട്രീയ
താൽപ്പര്യങ്ങൾക്ക് പുറമേ, ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്ന കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനെ, ഉറുദു
സംസാരിക്കുന്ന പശ്ചിമ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർതിരിക്കാനാണ് യുദ്ധം ഉദ്ദേശിച്ചത്.
രാജാക്കർമാർ, ഖാൻസേന, അൽ ബദർസ്, അൽ-ഷംസ് എന്നീ പേരുകളിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന പാകിസ്ഥാൻ സൈന്യം, യുദ്ധത്തിൽ നിരവധി കൂട്ടക്കൊലകളിലും ബലാൽസംഗങ്ങളിലും
ഏർപ്പെട്ടു. ഇവയ്‌ക്കെതിരായ പ്രതിരോധത്തിൽ, ബംഗ്ലാദേശ് പ്രതിരോധ സേനയെ മുക്തി ബഹിനി എന്ന് നാമകരണം
ചെയ്തു, മുക്തിബാഹിനിയിലെ
അംഗങ്ങളെ മുക്തിജോദകൾ അല്ലെങ്കിൽ സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനികൾ എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു.
ഏകദേശം 9 മാസം
നീണ്ട യുദ്ധം 26ന് മാർച്ച് 1971, ശൈഖ് മുജിബിര് റഹ്മാന്റെ ബംഗ്ലാദേശ് സ്റ്റേറ്റ് പ്രഖ്യാപനത്തോടെ അവസാനിച്ചു.
യുദ്ധകാലത്തും
അതിനുശേഷവും ഉയർന്നുവന്ന മുക്തിജോദയുടെ ചിത്രം ബംഗ്ലാദേശിലെ പുരുഷ, വീര, ദേശസ്നേഹ ധൈര്യത്തെ
സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
ബംഗ്ലാദേശ്
വിഭജനത്തിനായി യുദ്ധത്തിൽ ലൈംഗിക പീഡനത്തിനിരയായ ആയിരക്കണക്കിന് സ്ത്രീകളോടുള്ള ആദരവിൽ
ആണ് ബിരങ്കോണയുടെയോ യുദ്ധ നായികയുടെയോ രൂപം സൃഷ്ടിച്ചത്.
പിൽക്കാലത്ത് “തഹാദർ ജുദ്ദോ” അല്ലെങ്കിൽ “അവരുടെ
യുദ്ധം” പോലുള്ള ഡോക്യുമെന്ററികൾ, യുദ്ധസമയത്ത് സേവനമനുഷ്ഠിച്ച
സ്ത്രീകളുടെ ജീവിതത്തെ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. യുദ്ധസമയത്ത് സ്ത്രീകൾ ഇരകളാക്കപ്പെടുന്നതും
പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതും ഡോക്യുമെന്ററി വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.
“Double War” - Plot
“Double War” is the story of a young female protagonist
named as Nurjaan.
Nurjaan, who was brought
up in a traditional family, was very active from her childhood days. She was
good at climbing trees, rowing boats, swimming out to gather shapla (water
lilies), split firewood, cooked rice – did almost anything. Gender was not a
barrier for her. She loved listening to
the stories of great warriors and Ghazis. Among the stories narrated by her
Baba (father), she liked the story of Sonabhan, a legendary female warrior. She
wanted to live her life as a woman of courage. So when the opportunity came,
she decided to prove herself. She told Tamiza, her elder sister and her father
that she is going for the war. Though they tried to discourage her, she
considers it as the call of her life and joins the Muktibahini camp.
The chief of the Maktibahini camp was not surprised to
see Nurjaan. She acquired training in handling the military warfare there and
did her duties diligently. Once when she and another Muktijoddha, Abu Bakr went
to spy on the enemy camp, they were caught by the Pakistani Rajakers and were
held captive. Abu Bakr was given the duty of guarding the camp and Nurjaan had
to undergo several tortures. She had to sexually satisfy the Pakistani soldiers
and had to undergo various tortures at their hand. They once jabbed a bayonet
on her back and there was a large wound. She and Abu Bakr secretly decide to pass
on any news they receive at the camp to the Muktijoddhas.
Once when she gets the news that a jeep full of khansenas
are planning to raid the Kandapasha village. She feels that she should convey
the news to the Muktibahini camp so that they can plan an attack against the
khansenas. She collects all the mines and grenades and ties them to her chest
and runs as fast as she can to the Muktibahini camp. (She asks Abu Bakr to tell
the others that she has gone to take a bath in the river)
She runs as fast as she can. She feels that she is
flying, being driven by her responsibility. Once she reaches the Muktibahini,
she undresses and gives the mines and grenades tied to her body to Nizam Master
and then she, along with the other Muktijoddhas plants the mines and grenades
underground, so that the jeep can be blown away as it approaches the Kandapasha
village. Then on her way back, she takes a dip in the river and lets the wet
saree cling to her body, so as to avoid any kinds of doubts. By the afternoon,
she learns that no rajasena has escaped. The Pakistani rajakers then drag
Nurjaan by her hair and torture her. By the end of the story she is seen naked
with bruises and wounds and blood dripping from her body.
നൂർജാൻ എന്ന യുവതിയുടെ കഥയാണ് “ഇരട്ട യുദ്ധം”.
ഒരു പരമ്പരാഗത കുടുംബത്തിൽ വളർന്ന നൂർജാൻ കുട്ടിക്കാലം മുതൽ
വളരെ സജീവമായിരുന്നു. മരങ്ങൾ കയറുക, വള്ളം തുഴയുക , ഷാപ്ല (വാട്ടർ ലില്ലികൾ) ശേഖരിക്കാൻ നീന്തുക, വിറക് വെട്ടുക, അരി വേവിക്കുക - അവൾ എന്തും
ചെയ്യും . ലിംഗഭേദം അവൾക്ക് ഒരു തടസ്സമായിരുന്നില്ല. മികച്ച യോദ്ധാക്കളുടെയും
ഗാസികളുടെയും കഥകൾ കേൾക്കുന്നത് അവൾക്ക് വളരെ ഇഷ്ടമായിരുന്നു. അവളുടെ ബാബ (അച്ഛൻ)
വിവരിച്ച കഥകളിൽ സോനാഭൻ എന്ന ഐതിഹാസിക വനിതാ യോദ്ധാവിന്റെ കഥ അവൾക്ക്
ഇഷ്ടമായിരുന്നു. ധൈര്യമുള്ള ഒരു സ്ത്രീയായി അവളുടെ ജീവിതം നയിക്കാൻ അവൾ
ആഗ്രഹിച്ചു. അങ്ങനെ അവസരം വന്നപ്പോൾ അവൾ സ്വയം തെളിയിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. താൻ
യുദ്ധത്തിന് പോകുന്നുവെന്ന് തമീസ എന്ന മൂത്ത സഹോദരിയോടും അച്ഛനോടും പറഞ്ഞു. അവർ അവളെ
നിരുത്സാഹപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും, അത് തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ആഹ്വാനമായി കണക്കാക്കുകയും
മുക്തിബാഹിനി ക്യാമ്പിൽ ചേരുകയും ചെയ്യുന്നു.
മുക്തിബാഹിനി
ക്യാമ്പിലെ തലവൻ നൂർജാനെ കണ്ട് ആശ്ചര്യപ്പെട്ടില്ല. അവിടെ സൈനിക യുദ്ധം കൈകാര്യം
ചെയ്യുന്നതിനുള്ള പരിശീലനം നേടിയ അവർ തന്റെ ചുമതലകൾ ശ്രദ്ധാപൂർവ്വം ചെയ്തു.
ഒരിക്കൽ അവളും അബുബക്കർ എന്ന മറ്റൊരു മുക്തിജോദയും ശത്രു ക്യാമ്പിൽ ചാരപ്പണി
നടത്താൻ പോയപ്പോൾ അവരെ പാകിസ്ഥാൻ രാജാക്കർമാർ പിടികൂടി ബന്ദികളാക്കി. ക്യാമ്പിന്റെ
കാവൽ ചുമതല അബുബക്കറിന് നൽകപ്പെട്ടു, എന്നാൽ നൂർജാന് നിരവധി പീഡനങ്ങൾ നേരിടേണ്ടി വരികയും ചെയ്തു. അവർക്ക്
പാകിസ്ഥാൻ സൈനികരെ ലൈംഗികമായി തൃപ്തിപ്പെടുത്തേണ്ടിവന്നു, കൂടാതെ അവരുടെ കയ്യിൽ വിവിധ
പീഡനങ്ങൾ നേരിടേണ്ടിവന്നു. അവർ ഒരിക്കൽ അവളുടെ പുറകിൽ ഒരു ബയണറ്റ് വച്ച് കുത്തി
മുറിവേൽപ്പിച്ചു. ക്യാമ്പിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന ഏത് വാർത്തയും മുക്തിജോദക്കാർക്ക്
കൈമാറാൻ അവളും അബുബക്കറും രഹസ്യമായി തീരുമാനിക്കുന്നു.
ഒരിക്കൽ
കണ്ടപാശ ഗ്രാമം റെയ്ഡ് ചെയ്യാൻ ഒരു ജീപ്പ് നിറയെ ഖാൻസേനകൾ പോകുന്നു എന്ന വാർത്ത വന്നപ്പോൾ, അവർക്കെതിരെ ആക്രമണം ആസൂത്രണം
ചെയ്യാൻ തക്കവണ്ണം മുക്തിബാഹിനി ക്യാമ്പിലേക്ക് വാർത്ത അറിയിക്കണമെന്ന് അവൾക്ക്
തോന്നുന്നു. അവൾ എല്ലാ ഖനികളും ഗ്രനേഡുകളും ശേഖരിച്ച് നെഞ്ചിൽ കെട്ടിയിട്ട്
മുക്തിബാഹിനി ക്യാമ്പിലേക്ക് കഴിയുന്നത്ര വേഗത്തിൽ ഓടുന്നു. (നദിയിൽ കുളിക്കാൻ
പോയി എന്ന് മറ്റുള്ളവരോട് പറയാൻ അവൾ അബുബക്കറിനോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നു)
അവൾ
കഴിയുന്നത്ര വേഗത്തിൽ ഓടുന്നു. തന്റെ ഉത്തരവാദിത്തബോധം മൂലം അവൾ പറക്കുകയാണെന്നു
അവൾക്ക് തോന്നുന്നു. മുക്തിബാഹിനിയിൽ എത്തുമ്പോൾ , അവൾ ശരീരത്തിൽ കെട്ടിയിട്ടിരിക്കുന്ന
ഖനികളും ഗ്രനേഡുകളും നിസാം മാസ്റ്ററിന് നൽകുകയും തുടർന്ന് മറ്റ്
മുക്തിജോദകൾക്കൊപ്പം ഖനികളും ഗ്രനേഡുകളും മണ്ണിനടിയിൽ കുഴിച്ചിടുകയും ചെയ്യുന്നു. തിരിച്ചുപോകുമ്പോൾ, അവൾ നദിയിൽ മുങ്ങി നനഞ്ഞ
സാരീയുമായി ക്യാമ്പിലേക്ക് പോകുന്നു. കണ്ടപാശയിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ ഒരു രാജസേനയും
രക്ഷപ്പെട്ടിട്ടില്ലെന്ന് ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് അവൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു. പാകിസ്ഥാൻ
രാജാക്കർമാർ
നൂർജാനെ
തലമുടി കൊണ്ട് വലിച്ചിഴച്ച് പീഡിപ്പിക്കുന്നു. കഥയുടെ അവസാനത്തോടെ ശരീരത്തിൽ ആകെ
മുറിവുകളുമായി നഗ്നയായി കിടക്കുന്ന നുർജാനെ കാണുന്നു.
Characters:
Nurjaan
Baba-father
Tamiza
Pakistan
Rajakers
Mukttijoddhas/
freedom fighters – Nizam Master, Abu Bakr
Title:
Double War – signifying
war at two levels:
National
war – Bangladeshi Liberation War
Gender
– Nurjaan’s body as war front; Birangona – Nurjaan is well aware of her access
to social spaces as a woman, which no man can have. She says that she wants to
devise war strategies with body and not with weapons. Initially she has to
fight the gender barrier put forth y patriarchy. She is told that girls cannot
go to war. Her father tells her that being an unmarried young girl, she could
not go to war. But she looks upto Sonabhan and stays strong with her decision.
She uses strategies to trick the Pakistani military not to doubt her
capability. She acts submissive in the camp and outside the camp, she uses all
her might for her nation.
Points to ponder:
Identities
– Identity of a South Asian woman – the
trauma of partition, the physical and sexual violence – Birangona – war heroine
Woman’s
body as a site of resistance – Nurjaan devising war strategies with her body –
switching between femininity and masculinity
Oral
storytelling tradition of the community: stories of ghazis, warriors, Puthi
Literature - a special genre of literature written in a mixed vocabulary drawn
from Bangla, Arabic, Urdu, Persian and Hindi. Shah Garibullah – a prominent
writer in Puthi Literature composed a lot of epic poems which includes one epic
poem titled Sonabhan.
Allusions
–
Sonabhan
– an epic poem written by Shah Garibullah – about a female warrior
Bangabandhu
– means father of the nation – Sheikh Mujibir Rahman
Prepared by,
Betty Elsa Jacob
Assistant Professor
Dept. of English, CMS College, Kottayam
Comments
Post a Comment